شاید در شغل فعلی خود دچار فرسودگی شغلی شده باشید و تصمیم گرفته‌اید که به دنبال شغل جدیدی بروید. اقدام شما قابل تقدیر است چون یک راهکار مناسب را برای مراقبت از خود و سلامت روانی‌تان انجام می‌دهید. اما در مرحله بعدی باید شغل و محیط کاری پیدا کنید که مجدد شما را دچار فرسودگی شغلی نکند. قطعا شما تمایل به تکرار این مشکل ندارید. آشنایی با خطرات فرسودگی شغلی به شما کمک می‌کند تا در انتخاب شغل بهتر عمل کنید.
تاریخچه فرسودگی شغلی و شرایط امروز آن
اگر چه سازمان بهداشت جهانی در ماه می ۲۰۱۹ فرسودگی شغلی را به عنوان یک پدیده شغلی طبقه‌بندی کرد، اما این این اصطلاح از سال ۱۹۷۵ در ادبیات منابع انسانی وجود داشته است. در آن زمان محققان، فرسودگی شغلی (Burnout) را به عنوان شکست یا فرسودگی در کار به دلیل نیازهای بیش از حد به انرژی، توان یا منابع تعریف می‌کردند.
شروع همه‌گیری کوید ۱۸ در سال ۲۰۲۰، افراد بسیاری را مجبور به دورکاری کرد و این موضوع باعث افزایش فرسودگی شغلی در بین کارکنان شد. بر اساس نظرسنجی پاییز ۲۰۲۰ توسط انجمن رهبری پزشکان آمریکا، ۸۹ درصد از کارکنان حاضر در مشاغل مختلف اعلام کردهاند که وضعیت زندگی آن‌ها نسبت به قبل بدتر شده است. همچنین ۶۲ درصد از کسانی که با جم کاری خود مشکل داشته‌اند، فرسودگی شغلی را تجربه کردهاند.
به‌طور مشابه در یک نظرسنجی دیگر که هم‌زمان توسط Catalyst انجام شده است ۹۲٫۳ درصد از پاسخ‌دهندگان درجاتی از فرسودگی شغلی را تجربه کردهاند و ۵۷٫۸ درصد به سطح بالایی از فرسودگی رسیده‌اند.
عواقب فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی، عواقب جدی برای سلامت روانی، احساسات و حتی گاهی اوقات عوارض جسمی دارد و احتمال دستیابی به موفقیت شغلی را کاهش می‌دهد. برخی از علائم عبارت‌اند از: خستگی، احساس منفی‌نگری یا بی‌تفاوتی و حتی عوامل ظاهری مانند سردرد و بی‌خوابی
بنابراین طبیعی است که یک فرد به دنبال شغلی باشد که از این مسائل دور باشد. خوشبختانه در جستجوی شغل جدید با توجه به نکاتی می‌توان شغلی با حداقل فرسودگی را پیدا کرد. در ادامه به ۶ نکته مهم در این زمینه می‌پردازیم:
۱- عوامل فرسودگی شغلی را شناسایی کنید
درک اینکه دچار فرسودگی شده‌اید مهم است امّا مهمتر از آن شناخت عواملی است که شما را به این نقطه رسانده‌اند. امیلی اریس نویسنده، کوچ رهبری و بنیان‌گذار Bossed Up 4 دلیل اصلی برای فرسودگی و تغییر شغل را اینگونه عنوان می‌کند:
- استراحت ناکافی: اگر تصور می‌کنید که شغل شما استراحت شما را به هم زده است، از یک یا چند روز مرخصی استفاده کنید. استراحت کافی در خارج از محل کار شرایط شما را تغییر می‌دهد؛
- جایگاه نامناسب شغلی: اگر در شغل خود حرفی برای گفتن ندارید یا احساس می‌کنید که تمام وقت در خدمت مدیر و مشتریان خود هستید و دچار حس سرزنش شده‌اید، شما با یک عامل جدی برای فرسودگی شغلی مواجه هستید.؛
- هدف نداشتن: احساس اینکه کار شما هدفی ندارد یا ارزش‌های شما با شرکت در تضاد است، ذهنیت کافی برای فرسودگی شغلی را به همراه می‌آورد؛
- نداشتن شبکه کاری: کار از محل خانه و دورکاری مزایایی را به همراه دارد. اما معایب آن برای افرادی است که علاقه به حضور در اجتماع دارند. استفاده از ابزارهای دیجیتال برای ارتباط با همکاران آن چیزی نیست که در فضای واقعی کار با آن مواجه هستیم. حتی حضور در دفتر کاری که در آن با دیگران ارتباط سازنده ندارید، ممکن است احساس خوبی را در شما ایجاد نکند.
۲- بعد از شناسایی، راهکارهایی برای کاهش فرسودگی شغلی بیابید
زمانی که احساس می‌کنید دچار فرسودگی در کار خود شده‌اید باید به دنبال دلایل آن بروید. برای اینکه در شغل بعدی خود دچار مشکل نشوید باید این عوامل را شناسایی کنید.
- اگر کمبود استراحت دارید باید از خود بپرسید که چگونه استراحت خود با کارم را تنظیم کنم. در هنگام جستجوی کار به روزهای تعطیلی دقت کنید که شرکت به شما پیشنهاد می‌دهد. سعی کنید راهکارهایی برای استفاده مناسب از تعطیلات خود بیابید؛
- اگر فقدان هدف دلیل فرسودگی شما است به دنبال کاری باشید که با ماموریت‌ها و ارزش‌های شخصی شما همسو باشد. شاید شرکتی که مدل‌های مسئولیت اجتماعی را اجرا می‌کند، به ارزش‌هایی که برای کارککنان مهم هستند، توجه بیشتری می‌کند؛
- اگر امکان حضور موثر در جامعه کاری خود را ندارید از مدیران خود بخواهید تا شرایطی را برای شما فراهم کنند که با همکاران تعامل بیشتری داشته باشید؛
هنگامی که عوامل فرسودگی شغلی را شناسایی کردید به دنبال راهکارهایی موثر برای کاهش آن‌ها باشید.
۳- به آنالیز فرسودگی شغلی خود بپردازید
اکنون که دلایل شخصی خود را برای فرسودگی شغلی پیدا کرده‌اید، مهم است که آن‌ها را بررسی کرده و به شرایط خود توجه کنید. یادداشت‌برداری، مدیتیشن به همراه صحبت با یک دوست خوب، راهکارهایی مناسب برای کاهش مشکلات است. اریس می‌گوید:
” اگر یک رئیس خرده‌مدیریتی دارید یا به طور مزمن با افراد سمی همکار شده‌اید، باید به دنبال الگوهای متفاوت برای کاهش این عوامل باشید. شما برای رسیدن به موفقیت پایدار قبل از تغییر شغل باید به پردازش شرایط فعلی بپردازید. اگر این اتفاق شکل نگیرد در مشاغل بعدی نیز احتمال بروز فرسودگی شغلی وجود خواهد داشت.”
۴- توجه به شرح شغلی
هدف مدیران از آماده‌سازی یک شرح شغلی این است که به کارمندان بگویند باید در کار آینده چه وظایفی را انجام دهند. اما این شرح شغلی سرنخ‌هایی را از فرسودگی شغلی به شما نشان می‌دهد. شرح شغلی که به خوبی نوشته شده است به صراحت استقلال کاری، شرایط رهبری، نقش‌های کاری در تیم و… را نشان می‌دهد. اگر شرح شغلی فاقد جزئیات بود یا ترکیبی از چند نقش در آن باشد، یک هشدار مهم خواهد بود.
اریس می‌گوید:
” مدیران کم تجربه، در تهیه شرح شغلی درست عمل نمی‌کنند. اگر در شرح شغلی، فرصت رهبری مبهم است یک نشانه برای این است که در آن کار اختیاری نخواهید داشت و به شدت کنترل می‌شوید.”
به گفته نیور شامپاین بیرن بنیان‌گذار Bright Ventures سرنخ‌های دیگری که فرسودگی را در یک شغل نشان می‌دهند شامل عباراتی اینگونه هستند: خیلی سریع، سخت‌کوش، کار تیمی، متعهد، علاقه‌مند به توسعه شخصی، تحول مثبت در افراد و…
این موارد کلماتی هستند که باعث جذب شما به یک آگهی شغلی می‌شوند ولی حتماً باید از آن‌ها درباره منظورشان سوال کنید تا بتوانید میزان فرسودگی شغلی را بیابید. همچنین درباره ویژگی‌های یک کارمند سخت‌کوش یا نمونه که کار تیمی را متعهدانه انجام می‌دهد سوال کنید. این سوالات به شما کمک می‌کند تا معیار موفقیت و میزان زمان لازم برای کار را بیابید.
۵- در مصاحبه استخدامی سوالات هدفمند بپرسید
شما با توجه به بینشی که از فرسودگی شغلی به‌دست آورده‌اید، فهرستی از سوالاتی را جمع‌آوری کنید تا از مصاحبه‌کننده بپرسید. به عنوان مثال:
- موفقیت را چگونه می‌سنجید؟
- تعطیلات شرکت چگونه است؟
- شرایط مرخصی فوق‌العاده به چه شکلی است؟
- از برنامه‌های رایگان ورزشی برای کارکنان سوال کنید
- و…
پاسخ این سوالات توسط مصاحبه‌کننده تا حدود زیادی فرهنگ سازمانی را نشان می‌دهد.
زبان بدن و لحن مصاحبه‌کننده، سرنخ‌هایی را به شما می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا احساس آن‌ها را نسبت به حجم کاری، خستگی یا فرسودگی در انجام وظایف کاری را پیدا کنید. آیا رفتار آن‌ها ناامیدی و وحشت را نشان می‌دهد. مثلا مصاحبه‌کننده می‌گوید: “مطمئن نیستم که شما بتوانید در نقش مدنظر موفق ظاهر شوید”
این موارد همه پرچم‌های قرمزی هستند که در مصاحبه بالا می‌روند.
در مورد پرچم‌های سبز در مصاحبه می‌توان گفت، اگر در این مصاحبه به شما فرصت سوال پرسیدن را دادند نشانه خوبی از اتفاقات آینده است. آن‌ها با عدم قطعیت و ابهام به راحتی برخورد می‌کنند و احساس امنیت روانی بهتری به متقاضی استخدام می‌دهند. این موارد نشانه‌هایی برای پیش‌بینی سلامت روانی در محیط کاری است.
۶- نظرات اطرافیان خود را درباره شرایط‌تان جویا شوید
گاهی اوقات، یک دوست شناخت بهتری از ما دارد. از افرادی که به شما نزدیک هستند درباره علایم و شرایط خود سوال کنید تا فرسودگی شغلی را شناسایی کنید. این یک فرصت طلایی برای رهایی از این مشکل است.
همیشه از مشاوره‌های یک دوست قابل اعتماد استفاده کنید. نگرانی‌های خود را با او مطرح کرده و بازخورد بگیرید. وقت گذاشتن در مورد آن چیزی که باعث فرسودگی شغلی شما می‌شود، همچنین ارزیابی دقیق و گفتگو درباره فرصت‌های بالقوه کمک زیادی به شما برای موفقیت در شغل بعدی خواهد کرد.
سخن پایانی
فرسودگی شغلی موضوعی است که در بسیاری از موقعیت‌ها اتفاق می‌افتد. شناخت دلایل این فرسودگی به یک فرد کمک می‌کند تا راهکارهای موثر برای غلبه بر آن بیابد.
بدون دیدگاه