نگاهی گذرا به سیل اخیر در ایران :
وقوع سیل در چند روز گذشته در بخش های وسیعی از کشور باری دیگر اهمیت توجه به مدیریت بحران در کشور را به مسئولان بی لیاقت ایرانی گوشزد کرد . بسیاری از مسئولان عالیرتبه ایرانی تصور می کنند پس از بوقوع پیوستن یک بحران مانند وقوع زلزله ، سیلاب ، طوفان ، قطع برق و آب و حتی بحران های اقتصادی و ملی بایستی راهکاری برای مدیریت مشکلات ارائه گردد . این در حالی است که طبق اصول مدیریت بایستی قبل از بوقوع پیوستن یک مشکل به طور جدّی راهکارهایی را برای مواقع اظطرار در نظر گرفت .
نقش مدیریت بحران در کاهش خسارت ها:
بحران های بزرگ بر روی زندگی میلیون ها انسان تاثیر می گذارند و از لحاظ اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی تبعات منفی زیادی را بر یک اجتماع وارد می کنند . مدیریت بحران وظیفه کاهش این خسارت ها را برعهده دارد . معمولا در اکثر کشورهای جهان حوادث و وقایع بزرگ توسط عالی ترین مقام اجرایی نظیر رئیس جمهور ، نخست وزیر یا یک وزیرکشور مدیریت می شوند .
آشنایی با مراحل چهارگانه مدیریت بحران
در سالیان اخیرقوانین کنترل بحران به صورت جامع و استاندارد در بسیاری از کشورهای مختلف تدوین گردیده اند . چیزی که خلاء آن به شدت در ایران احساس می شود . هر چند قوانینی برای بحران های طبیعی وضع گردیده است و ستاد بحران کشور نیز برای اجرای این قوانین در نظر گرفته شده است . امّا همچنان شاهد نقصان های اساسی در اجرای قوانین و مدیریت صحیح امور هستیم .
مقایسه کشورهای مختلف در مدیریت بلایای طبیعی :
در کشور ژاپن فعالیت های مرتبط با مدیریت بحران از سال ۱۸۸۰ میلادی شروع گردید (۱۴۰ سال پیش !!!) . ژاپنی ها برای این که بتوانند مدیریت بهتری بر بحران ها داشته باشند سطوح مختلفی را برای مدیریت بلایای طبیعی تعریف کردند . آنها مدیریت بحران را در سه سطح شهری ، استانی و کشوری انجام می دهند .
هند نیز فعالیت های خود در این حوزه را از سال ۱۹۶۰ آغاز نمود . آنها برای بحران های خود یک سیستم مدیریتی نظیر کشور ژاپن را طرح ریزی کردند .کشور ترکیه نیز از سال ۱۹۴۳ یک سیستم مدیریت متمرکز برای بحران های خود طراحی کرد . این سیستم متمرکز توسط دولت مرکزی کنترل و هدایت می شود .در واقع آنچه که در ترکیه رخ می دهد از لحاظ سیستمی تشابه زیادی با ایران دارد . هرچند که از لحاظ ساختاری و اجرایی هرگز قابل قیاس با مدیریت ایرانی نمی باشد .
مدیریت بحران در ایران :
در ایران از سال ۱۳۰۱ هجری شمسی با تشکیل جمعیت شیر و خورشید ، اولین سازمان غیر نظامی برای مدیریت بحران شکل گرفت . هرچند پس از انقلاب این سازمان ساختار خود را حفظ کرد و با عنوان هلال احمر وظیفه خدمت رسانی در بحران ها را برعهده دارد . امّا با حضور سازمان های موازی و عدم هماهنگی نقش مدیریتی هلال احمر با مشکلاتی جدّی مواجه شده است .
شاید خواندن این مطلب هم برای شما جالب باشد : “دکتر روحانی : ما حاضریم توبه آمریکا را بپذیریم !!!”
اختلاس ها و مفاسد اقتصادی شدید مسئولین در سالیان اخیر باعث گردیده است تا بودجه سازمان های امدادی به شدت کاهش یابد . از دیگر سو اعتماد مردم نسبت به این گونه سازمان ها (هلال احمر ، کمیته امداد ، بسیج ، سپاه پاسداران و …) به شدت کاهش یابد . نمونه بارز این کاهش اعتماد را می توان در زلزله کرمانشاه و سرپل ذهاب مشاهده کرد . به طوری که مردم حاضر شدند کمک های نقدی خود را در اختیار افراد غیرمسئولی همچون علی دایی و صادق زیباکلام بگذارند .
بنظر می آید که نیاز است به طور جدّی در سختارهای مدیریتی در ایران بازنگری صورت پذیرد . با توجه به قدمت برخی از سازه ها و زیرساخت ها و فرسودگی شدید در آنها ، ایران در سالیان آینده با بحران های گوناگونی مواجه خواهد شد . جا دارد برای جلوگیری از خسارت های شدید مالی و جانی پیش بینی های لازم صورت پذیرد . آموزش عمومی به مردم و نهادهای مسئول می تواند در این راه بسیار مفید باشد .
نویسنده : مسعود معاونی
بدون دیدگاه