انتقادپذیری و چگونگی انتقاد کردن از دیگران بسیار مهم است. این که چگونه دیگران را نقد کنیم که آن‌ها در مقابل ما جبهه نگیرند اهمیت بسیاری دارد. زیرا در کسب و کارها داشتن تفکر نقادانه می‌تواند ایده‌های جدیدی را به اعضای یک تیم کاری بدهد.
این که بتوانیم از دیگران انتقاد کنیم و تحمل شنیدن انتقاد دیگران را هم داشته باشیم یک هنر است، هنری که همه باید بتوانیم آن را در خود تقویت کنیم و در شرایط مختلف آن را به درستی از خود بروز دهیم.
۱۱ نکته مهم در انتقاد کردن از دیگران
برای اینکه بتوانیم نقّاد خوبی باشیم و به طور اصولی دیگران یا کاری را نقد کنیم باید به نکاتی توجه داشته باشیم این نکات عبارتند از:
- توجه داشته باشیم که هیچ کسی کامل نیست و همه دارای ایراداتی هستند.
- انتقاد کردن به معنای بی‌ادبی یا فحاشی نیست. در انتقاد هیچ‌گاه صفت یا ویژگی خاصی(چه مثبت و چه منفی) را به کسی نسبت نمی‌دهیم. این کار باعث می‌شود تا مخاطب ذهنیّت منفی نسبت به انتقاد مطرح شده پیدا کند و در مقابل نقد موضع بگیرد.
- انتقاد کردن یک فعل منفی است و باید آن را بی‌مقدمه مطرح کرد. اینکه از قبل زمینه‌چینی کنیم یا اینکه بگوییم: “ببخشید که می‌خواهم از شما انتقاد کنم…” هرگز از بار منفی آن نمی‌کاهد بلکه طرف مقابل ما را حساس‌تر خواهد کرد.
- انتقاد را در موقع ضرورت بیان کنید. انتقاد از کوچکترین رفتارها باعث می‌شود تا دیگران به شما به دید منفی بنگرند. پس بهتر است انتقادهای سازنده و بهنگام داشت.
- در موقع انتقاد شوخی نکنید. شوخی از بار انتقاد می‌کاهد و گاهی جنبه تمسخکردن به آن میدهد و ممکن است باعث ناراحتی و دلگیری طرف مقابل شود.
- حدالامکان جلوی جمع و دوستان مشترک از کسی انتقاد نکنید.
- در انتقاد نباید به مقایسه پرداخت. مقایسه افراد با دیگران، حس حسادت و تحقیر را در فرد تحریک می‌کند.
- در انتقاد مثبت‌نگر باشید. همان‌طور که قبلا گفته شد هر فردی دارای صفات مثبت ومنفی مختلفی می‌باشد. در انتقاد باید با تکیّه بر صفات مثبت یک فرد، او را از صفات منفی‌اش مطلع ساخت. تاکید زیاد بر نقاط ضعف افراد باعث سلب اعتماد به نفس آنان خواهد شد.
- مخرب نباشید. همیشه مدنظر داشته باشید که هدف از انتقاد، بهبود یک خصوصیت مثبت یا از کم‌اثر کردن یک ویژگی منفی در افراد می‌باشد. اگر انتقاد تند یا غیرسازنده‌ای بشود، ممکن است باعث دل‌شکستگی یا بروز رفتارهای منفی در آن فرد شوید.
- شفاف و واضح انتقاد کنید. در انتقاد باید موضوعاتی که مورد نقد هستند به صورت واضح به طرف مقابل گفته شود و به او اجازه دفاع داده شود. در صورت لزوم می‌توان مستنداتی برای نقد مطرح شده ارائه داد. البتّه باید توجه داشت که هدف از انتقادکردن، آگاهی بخشی به طرف مقابل است و لزوم چندانی بر پیگیری و تکرار انتقاد وجود ندارد.
- در موقع انتقاد از دیگران عصبانی نشوید و با حالت پرخاشگری با طرف مقابل صحبت نکنید. عصبّانیت به طرف انتقادشونده، حس مقصربودن را میدهد و او به ناچار در قالب دفاع از خود و عملکردش برمی‌آید و نمی‌تواند جنبه سازندگی انتقاد را مورد توجه خود قرار دهد.
در چه مواقعی انتقاد خودمان را نسبت به یک موضوع مطرح کنیم؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که همیشه باید انتقاد کنند و اگر منتقد نباشند به معنای ضعف و بی‌اطلاعی آن‌ها محسوب می‌شود. باید توجه داشت که تنها در شرایط خاصی می‌توان از دیگران انتقاد کرد و اگر تصور می‌کنیم دیگران انتقادپذیر نیستند یا نقد آن‌ها باعث کدورت می‌شود نباید به آن مبادرت ورزیم. شرایط زیر موقعیت‌های انتقادکردن (یا انتقادنکردن) را نشان می‌دهند:
- با انتقاد موجب بهبود یک موضوع، رفتار یا روند اجرای یک فعالیت شویم.
- یک ایراد مهم در کار وجود داشته باشد، امّا اگر همه چیز خوب پیش می‌رود دلیلی بر انتقاد وجود ندارد.
- به انتقاد شما گوش داده شود. وقتی که مطمئن هستیم به انتقادات ما توجه نمی‌شود دلیلی بر انتقاد کردن وجود ندارد.
- فوریتی در موضوع وجود داشته باشد. مثلا یک نفر در سخنرانی خود اطلاعات غلطی را به حضار ارائه میدهد که ممکن است بر روی زندگی یا عملکرد کاری آن‌ها تاثیر منفی بگذارد، بهتر است انتقاد خود را به صورت محترمانه مطرح کنید. ولی اگر احساس می‌کنید با انتقاد نکردن شما اتفاق مهمی رخ نمی‌دهد بهتر است انتقاد خود را برای شرایط بهتری نگهدارید.
- انتقاد باعث موضع‌گیری خصمانه و ایجاد برخورد(فیزیکی یا لفظی) نباید بشود. در برخی از شرایط طرف مقابل در مقابل انتقاد موضع شدیدی می‌گیرد و امکان درگیری لفظی یا حتی فیزیکی بوجود می‌آید. در چنین وضعیتی، دلیلی بر مشاجره و ایجاد درگیری ذهنی نمی‌باشد و بهتر است انتقاد مطرح نشود.
بدون دیدگاه